Περιγραφή

Μελέτη ιστορική περί των αιτιών του Σχίσματος Β’

Τίνες αληθώς οι λόγοι δι’ ους κοτέουσι κατά του ιερού Φωτίου αι της Δυτικής Εκκλησίας οπαδοί; τι κακόν ειργάσατο κατά της Δυτικής Εκκλησίας, όπερ επί δέκα όλους αιώνας εξεγείρει την μήνιν αυτής κατ’ αυτού; πως δε ο χρόνος δεν ίσχυσε να εξασθενήση την μνήμην και να φέρη λήθην του κακού; πόθεν η αδυναμία του χρόνου; εκ της ισχυράς και στεγανής μνήμης των αδικηθέντων, ή του μεγέθους της αδικίας;
Αληθώς απορεί τις ανερευνών την ιστορίαν πότερον να δεχθή όπως εξηγήση την κατά Φωτίου μήνιν των Δυτικών. Εκ της ιστορίας πλην της περιφήμου εκείνης εγκυκλίου του Φωτίου ουδέν έτερον ευρίσκομεν δυνάμενον να εγείρη την μήνιν αυτών κατ’ αυτού αλλ’ η εγκύκλιος εκείνη είναι τοιαύτη ώστε να εγείρη τον αιώνιον κατ’ αυτού κότον των Δυτικών; Φρονούμεν ουχί, διότι μετ’ αυτήν αι σχέσεις των Εκκλησιών επανελήφθησαν πρώτον επί Ιγνατίου, ότε Σύνοδος εκύρωσε τας σχέσεις των δύο Εκκλησιών, καθαιρέσασα τον Φώτιον, και δεύτερον επί Φωτίου, ότε αύθις αι σχέσεις επί μάλλον συσφίγγονται. […] (Από την έκδοση).